De zorg voor mensen met wat vaak 'ernstige psychische aandoeningen' (EPA) wordt genoemd

Niet alles is maakbaar. En soms duurt het lang voordat een behandeling is gevonden die aanslaat. Het zijn twee redenen waarom niet iedereen na een mentaal probleem snel weer opknapt. Is je dierbare langer dan een jaar in zorg, dan wordt dat langdurende zorg (of langdurige zorg) genoemd. Voor je dierbare en ook voor jezelf kan het lastig zijn om de moed erin te houden en te blijven geloven dat dingen ook weer beter kunnen worden. 

Kijken we naar de cijfers, dan weten we dat niet iedereen terugkeert naar zijn oude niveau. Maar dat wil niet zeggen dat het leven stilstaat, al zijn de termen die vaak gebruikt worden niet echt helpend. Wat wie zit er te wachten op een 'ernstige psychische aandoening' (epa)? En een term 'herstel' waarover in de ggz tegenwoordig vaak wordt gesproken schiet juist weer de andere kant op. Dat voelt bijna wereldvreemd als jullie helemaal geen verbetering zien. Maar 'herstel' in de ggz is veel genuanceerder bedoeld. Het gaat niet over de vraag of iemand weer genezen is, maar of iemand in staat is om om te gaan met de uitdagingen waar hij voor staat. En besef: cijfers zeggen niks over individuele mensen zoals jouw dierbare. Dus misschien is niet alles waarover jullie droomden meer haalbaar, maar het loont om samen op zoek te gaan naar wat er dan wél mogelijk is.

Waar moet je op letten als het langer duurt?

Twijfel je of jullie moet accepteren dat het is zoals het is, of juist aan de bel moeten trekken, dan helpt het om twee dingen voor ogen te houden:

1. Er zijn vaak veel meer behandelmogelijkheden dan vaak wordt gedacht en dan vaak wordt uitgeprobeerd. Dus slaat een behandeling bij jouw dierbare niet aan, zoek dan samen door of een andere behandeling misschien wél werkt.
2. Ook als een behandeling (nog) niet is aangeslagen, gaat het leven door. Ook van jouw dierbare. Dus is het óók belangrijk om te kijken welke ondersteuning kan helpen om een zo aangenaam mogelijk leven te leiden.

Deze twee principes vormen ook de basis van ART, een vorm van zorg die Ypsilon mee heeft helpen ontwikkelen. ART staat voor Actief Herstel in de Triade (Assertive Recovery in the Triad). In het land werken behoorlijk wat afdelingen met deze vorm van zorg.

Het kaartje toont de instellingen die ook meewerkten naar een onderzoek over ART. Inmiddels wordt er gewerkt aan een nieuw onderzoek naar ART, waaraan de volgende instellingen zullen meedoen:

Speciale regelingen

Voor mensen die langere tijd niet goed opknappen zijn er andere wetten, andere voorzieningen en regelingen. De belangrijkste:

• De Wet langdurende zorg (Wlz) moet mensen de tijd geven om in hun eigen tempo te herstellen. Merkwaardig genoeg konden mensen met mentale aandoeningen eerst geen beroep doen op de wet. Ypsilon startte met succes een actie om die discriminatie ongedaan te maken.
• De Wajong (Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten) is wél altijd ook toegankelijk geweest voor mensen met mentale problemen. Ook voor mensen die onder deze wet vallen geldt bijvoorbeeld dat ze zich niet steeds opnieuw hoeven laten keuren om te kijken of ze alweer kunnen werken.

Hier maakt Ypsilon zich sterk voor

• Ypsilon was de eerste die zich er hard voor maakte dat ook mensen met psychische aandoeningen toegang zouden moeten krijgen tot de Wlz. Aanvankelijk waren we een roepende in de woestijn, maar gaanweg lukte het ons samen met MIND en Valente om het tij te keren. Nadat we (toen nog) Kamerlid Vera Bergkamp meenamen op werkbezoek bij Inforsa diende zij een motie in die de voltallige steun kreeg van de Tweede Kamer en na nog langer aandringen en lobbyen ging ook het kabinet overstag. 
• Ook nu houden we nog altijd vinger aan de pols om ervoor te zorgen dat de wet wordt gebruikt waarvoor ze is bedoeld: mensen met langdurende problemen een stabiele omgeving te bieden waar ze zich in hun eigen tempo kunnen ontwikkelen.
• Ypsilon was vanaf de start betrokken bij de ontwikkeling van ART, een hoopvol zorgconcept voor mensen in de langdurende zorg dat inmiddels op tientallen plekken in Nederland is ingevoerd. Ook bij de doorontwikkeling, bijvoorbeeld voor mensen in de ouderenpsychiatrie, denken we mee.

Meer weten?

• Lees meer over de Wlz in de speciale Themapublicatie die we maakten
• Om te kijken of je familielid voor de Wlz in aanmerking komt, kan je de Wlz-check doen
• Meer over ART is te vinden op de website van Stichting HIC ART en in de themapublicatie die Ypsilon over langdurende zorg en ART maakte
• Ook de website van Breburg, een van de initiatiefnemers van ART, biedt mooie informatie over ART
• Beluister de ART-podcast, met afleveringen met Lisette van der Meer, Yolande Voskes, Bert Stavenuiter, Tom van Mierlo, Bram Breskens en Jaap van Weeghel

Onze specialisten Langdurende zorg