Persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidsstoornis

Bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis zijn iemands persoonlijke eigenschappen zo extreem geworden dat ze hinderlijk worden. Niet alleen voor die mensen zelf, maar ook voor hun familie, vrienden of collega's.

Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Het is niet zo makkelijk te beschrijven wat een persoonlijkheid precies is. Je zou
het kunnen omschrijven als iemands toestand, eigenschappen en karaktertrekken.

We spreken van een persoonlijkheidsstoornis als:

Iemands persoonlijke eigenschappen extreem en daardoor voor die persoon hinderlijk worden.
Iemands gedrag zichzelf en/of de omgeving niet slechts af en toe, maar vrijwel voortdurend last bezorgt.

Soorten persoonlijkheidsstoornis

Iemand met een persoonlijkheidsstoornis heeft een vast patroon van persoonlijkheidstrekken. Daardoor kan diegene zijn
gedrag niet goed aanpassen aan wisselende omstandigheden. Een persoonlijkheidsstoornis is een psychiatrische aandoening en kent drie hoofdgroepen:

Mensen met vreemd en excentriek gedrag, die vaak een teruggetrokken bestaan leiden. Hieronder vallen de paranoïde persoonlijkheidsstoornis, schizoïde persoonlijkheidsstoornis en schizotypische persoonlijkheidsstoornis.
Mensen die sterk emotioneel en onvoorspelbaar reageren en daarmee juist op de voorgrond treden. Hieronder valt de antisociale persoonlijkheidsstoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis, theatrale persoonlijkheidsstoornis en narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Mensen die in het dagelijks leven zeer angstig en onzeker zijn. Hieronder vallen de vermijdende persoonlijkheidsstoornis, afhankelijke persoonlijkheidsstoornis en dwangmatige persoonlijkheidsstoornis.

Behandeling persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidsstoornissen komen vaak voor, bij ongeveer 13% van de algemene bevolking. Niet iedereen met een persoonlijkheidsstoornis heeft behandeling nodig. Dit is afhankelijk van de last die de persoon ervan heeft. Bijvoorbeeld: iemand die heel nauwgezet werkt, kan een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis hebben. Maar als die werk heeft waarbij die eigenschappen juist gewenst zijn, hoeft dat niet tot problemen te leiden.

Voor meer informatie gericht op mensen met een persoonlijkheidsstoornis zie ook: https://www.thuisarts.nl/persoonlijkheidsstoornis/ik-heb-persoonlijkheidsstoornis

Voor meer informatie voor naasten van iemand met een persoonlijkheidsstoornis zie ook: https://www.thuisarts.nl/persoonlijkheidsstoornis/mijn-naaste-heeft-persoonlijkheidsstoornis

Borderline

Wat is borderline?

Mensen met borderline-persoonlijkheidsproblemen kunnen hun emoties niet goed hanteren en hebben een instabiel zelfbeeld.

Als iemand vastloopt omdat opleidingen, werk of relaties telkens weer mislukken, lijdt die misschien aan een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Teleurstellingen volgen meestal hetzelfde patroon: een hele enthousiaste start met hooggestemde verwachtingen, gevolgd door tegenvallers en afhaken. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben vaak een ‘alles-of-niets’-karakter.

Kenmerk borderline

Bij deze stoornis horen sterke stemmingswisselingen en impulsief gedrag. Ook hebben mensen met een BPS vaak andere psychische klachten, bijvoorbeeld een eetprobleem, een depressie, een angststoornis of posttraumatische stress-stoornis. De diagnose BPS is dan ook niet makkelijk te stellen. Dat kan alleen een psychiater, klinisch psycholoog of psychotherapeut na een zorgvuldig onderzoek.

Behandeling borderline

Er zijn in Nederland naar schatting 200.000 mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, iets meer vrouwen dan mannen. De stoornis komt meestal tot uiting tussen het 17e en 25e levensjaar.

Voor meer informatie zie ook de flyer van Mind over Borderline en voor naasten de flyer Borderline in je omgeving

Dwangstoornis of dwangneurose

Als dwangmatige handelingen het dagelijks leven van iemand overheersen, noemen we dat een dwangstoornis.

Dwanggedachten

Iedereen heeft vaste gewoonten en routines. Zo controleren veel mensen het gas, het licht en de sloten voordat ze naar bed gaan terwijl ze eigenlijk weten dat het gas en het licht uit zijn en de deur op slot is. Die extra controle geeft een gevoel van veiligheid. Bij vertrek voor een vakantie controleren veel mensen hun huis extra goed. Soms rijdt iemand zelfs nog een keer terug om te zien of het gas echt uit is en de deur op het nachtslot. Dit soort herhalingsgedrag is normaal.

Obsessief compulsieve stoornis (OCS)

Als iemand hier een groot deel van de dag mee bezig is en de angst en onveiligheid diens leven gaat beheersen, is dat geen normale vorm van controle of herhaling meer. We spreken dan van een dwangstoornis of obsessieve compulsieve stoornis (OCS).