Ik heb een lichte psychose. Marja herkende het. En ik herken het. De gedachten aan mijn moeders heengaan zijn weer obsessief. Ik krab aan mijn korstje, die handeling, dat is de psychose. De wond eronder is het incesttrauma. Ergens verhinderen de psychoses dat ik ga helen. Het korstje er elke keer weer af houdt de wond open. Het is een ingewikkeld samenspel van traumaverdriet en de neiging om daarvan weg te bewegen, me te verliezen in geestelijkheden, aan het korstje te krabben. In dit geval: obsessief denken aan mijn moeders heengaan. Een begrijpelijke dynamiek, dat heen en weer gaan tussen traumaverwerking en geestelijke kwetsbaarheid, dat dan weer wel. Omgaan met psychose maakt me sterk. Opdat, als de tijd daar is, ik werkelijk de bedding heb om mijn verdriet aan te kijken, te voelen en los te laten. Tot die tijd wil het nog niet helen. Gaat het korstje er elke keer af. Zijn het psychoses die op mijn deur komen kloppen. Hoe frustrerend dat ook is.

Mijn psychose nu zegt niets over wel of niet waar. Het zegt iets over mijn ongeduldige verlangen vrij te zijn in mijn hart. Het krabben aan het korstje zegt eigenlijk: wees heel nu, het korstje moet eraf. Het korstje mag eraf. Kijk, ik help je er wel even mee. Maar dat werkt natuurlijk niet zo. Het korstje moet in eigen tempo loslaten.

Als ik Jezus erover bevraag, over mijn relatie met mijn moeder, over mijn repeterende -psychotische- gedachten dat ze binnenkort heen zal gaan opdat ik vrij ben, zegt Hij: "Laat het bij Mij." Het enige wat ik kan doen, dus, is diep ademen en begrijpen waar mijn zich herhalende gedachten vandaan komen. Vanuit verlangen en onvermogen. Maar vooral vanuit verlangen.

Ik wil vrij zijn. Ik wil weer cello kunnen spelen. De ruimte hebben voor een partner. Uit kunnen gaan huilen. Iets in mij zegt dat mijn moeders heengaan drie keer meer effect en ruimte zal creëren dan mijn vaders dood zes jaar geleden. Drie keer! Ik snap het ergens wel. Waarom? Een dochter neemt haar moeder nog meer als mensvoorbeeld dan haar vader.

Hoe het allemaal voelt van binnen? Het is alsof ze met haar volle gewicht aan mijn hart hangt. Al meer dan tien jaar. Als een zware volle linnen boodschappentas aan een kapstok. Het haakje van de kapstok draagt het allemaal wel, hoor. Maar het is een dynamiek waar ik boos om ben.

Een ander raak beeld is het volgende: mijn hart voelt als een vrouw die ligt te bevallen. Ze is aan het persen en persen maar er gebeurt niets. De vroedvrouw merkt vervolgens op dat haar vliezen nog niet zijn gebroken. Het is persen tegen beter weten in. Iets heel pijnlijks en iets heel frustrerends. Pas als de vliezen handmatig worden doorgeprikt kan de baby eindelijk geboren worden. Maar zo ver is het nog niet in mijn hart. De intacte vliezen staan voor de relatie die ik heb met mijn levende moeder, zo zie ik. Zo denk ik. Ik wil zo zo graag verder stromen van binnen. Een nieuw hart wil zo graag geboren worden. Maar zolang de dynamiek met mijn moeder er is, is het persen tegen beter weten in.

Wat ik geloof, is dat ik mijn moeders verdriet over mijn trauma voel. Zij kijkt het niet aan, sterker nog, ze ontkent de incest en dus komt haar weggestopte pijn  op mijn bordje. Ik ben een mens met een open hart. Dit is iets wat ik niet wil veranderen. Zolang heb ik mijn hart niet kunnen voelen. Sinds dat ik daar weer voel, nu ruim tien jaar, is wat ik daar ervaar vooral diepe intense spanning. Kan ik loslaten? Kan ik uit de diepe groeve van het contact van een heel leven moeder-dochter zijn stappen? Elke dag een beetje meer, dat geloof ik. En ja, daar wandelen dan soms psychotische episodes doorheen.

Waar ik vorig jaar dacht dat er een heel nieuwe start met mijn moeder mogelijk was, zelfs tot logeerpartijtjes toe, geloof ik dat niet meer. In die zin is mijn psychose nu oppervlakkiger.

Wat zegt deze psychose hier en nu? Het zegt, nogmaals, iets over mijn verlangen vrij te zijn. Het zegt ook iets over het verlangen daarin te weten en (dus) schijnbaar controle te hebben. Maar Jezus zegt, nogmaals: "Laat het in Mijn handen." Bid je mee?

Emma Groenlicht